Herken jij AI-beelden op internet? Met deze tips blijf je alert
Een Griekse hulpverlener omhelst een Turks kindje, een man huilt bij het puin na de aardbeving in Turkije, de paus draagt een witte rapperjas. Deze beelden hebben één ding gemeen: ze zijn nep. Er verschijnen regelmatig foto’s die gemaakt zijn door AI (Artificiële Intelligentie). De foto’s lijken echt, maar zijn het niet.
Factcheckers van de Belgische VRT geven hieronder tips en uitleg hoe je AI-beelden zelf kunt herkennen.
In het kort:
Waarover gaat dit? De techniek van AI wordt steeds beter. Daarom duiken er vaker beelden op die nep blijken te zijn. Bijvoorbeeld de foto van het Turkse kindje dat gered werd door een Griekse hulpverlener. De foto werd duizenden keren gedeeld op sociale media.
Hoe kun je echt van nep onderscheiden?
“Broeders in de mensheid”, klonk het bij de afbeelding van een Griekse reddingswerker die een Turks meisje in zijn armen hield. De foto zou gemaakt zijn na de grote aardbeving die Turkije trof in 2023. Mensen waren vertederd door de afbeelding. Zeker als je de politieke geschiedenis van Griekenland en Turkije kent.
Maar: de foto werd nooit echt genomen. De afbeelding is gemaakt door een computerprogramma. Veel mensen zagen dat niet en geloofden dat ze een mooie, ontroerende foto deelden.
Belangrijk: tel de vingers en let op details als oren of tanden. Daarin sluipen vaak de foutjes.
De paus in een witte ‘rappersjas’
Een opvallend beeld van Paus Franciscus in een blitse witte pufferjas gaat viraal. Maar de foto is nep. Veel van deze afbeeldingen zijn gemaakt met Midjourney AI of Dall-E 2. Dat zijn programma’s die iedereen mag gebruiken en waarin je een tekstboodschap kan omzetten in beeld. Dus je beschrijft een beeld en het programma maakt van die beschrijving een afbeelding. Dat kan in verschillende stijlen, realistisch of de stijl van Van Gogh.
Twijfel
“Het wordt een enorme uitdaging om mensen waakzaam te maken voor wat echt is en wat niet”, zegt filosoof en computer ethicus Katleen Gabriels, werkzaam aan de Universiteit Maastricht. “Er is namelijk ook het risico dat mensen niets meer gaan geloven en gaan twijfelen aan de vele vreselijke beelden die wél echt zijn.”
Gabriels ziet zelf nog niet veel AI-foto’s opduiken. “Misschien vestigen we er meer aandacht op dan nodig is”, zegt ze voorzichtig.
Wat zijn de redenen dat mensen door AI bewerkte foto’s verspreiden? ,,Meer volgers krijgen”, denkt Gabriels. ,,Of bijvoorbeeld proberen aandacht te krijgen voor hulporganisaties.”
De echte problemen en uitdagingen voor AI ziet Gabriels bij internetcriminelen die aan de slag gaan met deepfakes, synthetische stemmen of ChatGPT gebruiken om mails van banken te laten schrijven.
Wat is AI eigenlijk? Artificiële intelligentie of kunstmatige intelligentie is een verzamelnaam voor systemen die menselijke intelligentie nabootsen om taken uit te voeren. Voorbeelden hiervan zijn chatbots zoals ChatGPT of streamingdiensten die aanbevelingen doen.
Hoe herken ik een door AI gegenereerde foto?
1. Kijk wat er niet klopt aan de foto: Foto’s die gemaakt zijn met AI zien er altijd wel echt uit, maar er zitten ook vaak foutjes in. Het aantal vingers klopt bijvoorbeeld niet. Dat zie je bij de foto van de Griekse hulpverlener, hij heeft zes vingers in plaats van vijf. Het gezicht laat ook vaak zien dat een beeld bewerkt is. Vaak is het ene oog groter dan het andere of staan de tanden niet helemaal in het midden. AI heeft ook wat moeite met oorbellen, vaak heeft iemand twee verschillende oorbellen. Ook is de achtergrond soms wazig of niet kloppend bij de foto.
2. Kijk naar het watermerk: sommige software waarmee je AI-foto’s kunt maken, laten een watermerk achter op de foto. De gratis software Dall-E 2 plaatst op elke foto een watermerk: onderaan de foto staan een aantal vierkanten op rij. Als je deze ziet, kun je bijna zeker zijn dat het om een AI-afbeelding gaat.
3. Kijk naar de reacties of het bijschrift bij de foto: soms zet iemand onder de foto dat het om AI gaat. Check dus altijd de reacties op de afbeelding, dan kom je meestal snel meer te weten.
Tools die een AI-foto opsporen?
Er worden steeds meer AI-tools ontwikkeld waarmee je kunt zien of iets door AI gemaakt is. De ontwikkeling van die tools gaat razendsnel, maar is nog niet altijd betrouwbaar. Het is echter een kwestie van tijd voordat AI haar eigen gemaakte beelden kan opsporen.
Meer info
Dit artikel is een aangepaste versie van een factcheck van VRT NWS. Deze vind je, samen met andere Vlaamse factchecks, bij deCheckers.
Lees ook: Hoe AI onzin en desinformatie kan verspreiden (en waar jij op kan letten)
